“ΔΙΥΛΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΚΩΝΩΠΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΜΗΛΟ”

Του Κώστα Μπερμπερίδη*

Αναρτήθηκε στο Πανεπιστημιακό ΒΗΜΑ (TOVIMA), 8/4/2019

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Ως μέλος της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) του Πανεπιστημίου Πατρών, έχω ζήσει από κοντά τον αγώνα που έδωσαν και δίνουν τα Τμήματα για την ποιοτική τους αναβάθμιση (σε εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες) αλλά και για τη δημιουργία των κατάλληλων διαδικασιών και τρόπων αποτίμησης και ελέγχου της ποιότητας. Οι διαδικασίες αυτές πρέπει - μεταξύ άλλων - να διασφαλίζουν ότι οι όποιες στρατηγικές επιλογές θα χαράσσονται και θα υλοποιούνται μετά από ενδελεχή μελέτη και σχεδιασμό στον οποίο θα εμπλέκονται - ει δυνατόν - όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Ως παράδειγμα, που το έχουμε ζήσει όλοι, αναφέρω την αναθεώρηση (ακόμα και πτυχών) του Προγράμματος Σπουδών στα Τμήματά μας, για την οποία προηγείται βασανιστική συζήτηση μηνών, σε διάφορα επίπεδα, προκειμένου να είμαστε σίγουροι ότι έχουν ληφθεί και αξιολογηθεί όλοι οι βασικοί παράγοντες, ώστε να αποφύγουμε πρόχειρες αλλαγές με εφήμερο χαρακτήρα.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η (εντελώς θεμιτή) επιδίωξη για επέκταση και περαιτέρω ανάπτυξη του Πανεπιστημίου μας, αποτελεί ένα εγχείρημα πολύ μεγαλύτερης κλίμακας, το οποίο απαιτεί
συστηματική και οργανωμένη διαβούλευση, με κατάθεση σοβαρών εισηγήσεων που να λαμβάνουν υπόψιν τις εξελίξεις της Επιστήμης και της Τεχνολογίας αλλά και τις ανάγκες της Κοινωνίας και της Οικονομίας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Δυστυχώς, εδώ και ~2 χρόνια είμαστε μάρτυρες της υλοποίησης ενός σχεδίου (εκ μέρους του Υπουργείου) με τρόπο και διαδικασίες που είναι σε εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που αγωνιζόμαστε να καθιερώσουμε. Το Υπουργείο «επιλύει» τα προβλήματα της συνύπαρξης των Παν/μιων με τα ΤΕΙ (αποτέλεσμα διαχρονικών λαθών και στρέβλωσης του χαρακτήρα των ΤΕΙ) επιλέγοντας την άκριτη Πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ, αντί τον επαναπροσανατολισμό τους. Η «λύση» όμως δεν προέκυψε από κάποια μελέτη, έστω και πρόχειρη όπως είθισται άλλωστε στη χώρα μας. Δεν κατατέθηκε ποτέ ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ούτε καν κάποιοι βασικοί άξονες συζήτησης και προβληματισμού. Αντί αυτού, είχαμε αοριστίες, διαρροές και φήμες, καθησυχαστικές (έως αποκοιμιστικές) δηλώσεις, κατά περίπτωση απειλές ή/και υποσχέσεις, αλλά και παράλληλα δημιουργία τετελεσμένων με πρώτα πειραματικά υποκείμενα τα πιο περιφερειακά Ιδρύματα της χώρας. Γίναμε μάρτυρες τραγελαφικών καταστάσεων, όπου Πανεπιστήμια, Σχολές και Τμήματα ιδρύονται ή διαγράφονται εν μία νυκτί, ενώ για μια ακόμη φορά διαπιστώσαμε το ταλέντο που υπάρχει στην επινόηση ευφάνταστων τίτλων και αντικειμένων.

Μένει λοιπόν κανείς με την εντύπωση ότι το Υπουργικό επιτελείο, αντί να στοχεύει σε έναν σχεδιασμό με στόχο την ποιότητα (για να μπορέσουν τα Ιδρύματα να επιτελέσουν το ρόλο τους), προσπαθεί να επιλύσει ένα πρόβλημα πολυ-κριτηριακής βελτιστοποίησης δίνοντας σημαντική βαρύτητα σε κριτήρια όπως: ελαχιστοποίηση του κόστους ανά φοιτητή, ικανοποίηση των τοπικών κοινωνιών, μεγιστοποίηση των άμεσα ή έμμεσα ωφελούμενων από τη διαδικασία "αναβάθμισης" ή "αναβάπτισης". Αυτό που προκαλεί μεγαλύτερο θυμό στην Παν/κη Κοινότητα είναι ότι όλη αυτή η μεθόδευση ονομάζεται διαβούλευση! Μάλιστα εγκαλούμαστε όλοι εμείς οι αγνώμονες διότι δεν αναγνωρίζουμε το πόσο μοναδικά δημοκρατικό χαρακτήρα έχει αυτή η (κατ' ευφημισμόν) διαβούλευση!

Νομίζω ότι η πλειονότητα των μελών της Παν/κης κοινότητας, και όχι μόνον, έχει αντιληφθεί ότι η σχεδιαζόμενη συγχώνευση του Π.Π. με το ΤΕΙ Δ.Ε. (όπως περιγράφεται στο Νομοσχέδιο) θα επιφέρει ένα σοβαρό πλήγμα στο Παν/μιο Πατρών και δεινή χειροτέρευση όλων των ποσοτικών και ποιοτικών δεικτών. Το Πανεπιστήμιό μας κινδυνεύει να βρεθεί (και να μείνει επ' αόριστον) στη Β' κατηγορία των Παν/κων Ιδρυμάτων της χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την Κοινότητα του Π.Π., την Περιφέρεια Δυτ.Ελλ. και τη χώρα συνολικά.

Η Παν/κη Κοινότητα διαμαρτύρεται και αντιδρά όχι επειδή είναι κατευθυνόμενη ή ιδιοτελώς υποκινούμενη, ούτε επειδή διακατέχεται από ελιτίστικη νοοτροπία. Δεν έχει τίποτε εναντίον των συναδέλφων των ΤΕΙ (το έργο των οποίων εκτιμά) οι οποίοι άλλωστε είναι από τα κύρια θύματα της στρεβλής ανάπτυξης αυτών των ιδρυμάτων. Η Παν/κη Κοινότητα λέει ένα δυνατό όχι σε ένα σχεδιασμό που βλάπτει διπλά τη χώρα, με κατάργηση της Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και ταυτόχρονη υποβάθμιση των Πανεπιστημίων.

Υπάρχει ακόμα χρόνος να ανατραπεί αυτός ο σχεδιασμός. Αρκεί οι Διοικούντες το Πανεπιστήμιο να αφουγκραστούν τις αγωνίες και τους προβληματισμούς της συντριπτικής πλειοψηφίας των μελών του και να απαιτήσουν από την Πολιτεία να αντιμετωπίσει το Παν/μιο Πατρών με τρόπο που αρμόζει στην ιστορία του και τη συμβολή του στη χώρα. Με τον τρόπο αυτό θα τιμήσουν τις διακηρύξεις τους στη βάση των οποίων εκλέχθηκαν, τους αγώνες που έδωσαν και τον πολύτιμο χρόνο που θυσίασαν για το Πανεπιστήμιο.

Υ.Γ.: Η αύξηση των εισακτέων που ανακοίνωσε προχθές ο Υπουργός (σε συνέχεια της περσινής γενναίας αύξησης εισακτέων) διαλύει κάθε ελπίδα θετικής ερμηνείας των προθέσεων του Υπουργείου.

* Ο Κώστας Μπερμπερίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, Αν. Πρόεδρος στο Τμήμα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής, Μέλος της ΜΟΔΙΠ του Παν/μιου Πατρών