Αναρτήθηκε στο Πανεπιστημιακό ΒΗΜΑ (TOVIMA) 11/6/2021
ΑΝΟΙΚΤΗ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Αξιότιμη κ. Κεραμέως,
Τον ρόλο του «αγαθού ηλίθιου» της όπερας του Μουσσόργκσκυ χρησιμοποιεί ο καθηγητής κ. Αντώνης Εφραιμίδης στο άρθρο του με τίτλο «Μαζέψτε τα και φύγετε!» - Το βραχύβιο φιάσκο των Συμβουλίων Ιδρύματος στα ΑΕΙ, για να περιγράψει καταστάσεις που βίωσε και τον ταύτισαν με τον «αγαθό ηλίθιο» του Μουσσόργκσκυ [28].
Σε άρθρο του στο ΒΗΜΑ της Κυριακής 15 Φεβρουαρίου 2009 με τίτλο “Το πρόβλημα στα ΑΕΙ είναι οι καθηγητές” ο καθηγητής του ΕΜΠ κ. Π. Παρασκευόπουλος επεσήμανε μεταξύ άλλων πως “για τα χάλια της Παιδείας μας υπεύθυνοι είναι (..), κατά κύριο λόγο, οι λειτουργοί της, δηλαδή οι καθηγητές της” [5].
«Η πιο βασική προϋπόθεση για την αναβάθμιση του Ελληνικού Πανεπιστημίου είναι οι αξιοκρατικές εκλογές των καθηγητών» ανέφερε σε άρθρο του στο ΒΗΜΑ της Κυριακής 28 Φεβρουαρίου 2021 ο υφυπουργός παιδείας κ. Β. Διγαλάκης [20].
κ. Υπουργέ,
Υπηρετώ το δημόσιο πανεπιστήμιο 40 χρόνια. Έχω δώσει όλα αυτά τα χρόνια πολλές μάχες ενάντια στις παθογένειες που το μαστίζουν. Είμαι από τα λίγα μέλη ΔΕΠ που δημόσια αντιτάχθηκαν στο φαινόμενο των καταλήψεων (ενδεικτικά αναφέρω [1][2][13]), στις πρακτικές βίας που οργανωμένες ομάδες εφάρμοζαν στους χώρους της υποτιθέμενης ελεύθερης διακίνησης ιδεών [3][4][15][26]. Αντιστάθηκα όχι μόνο στην αυθαιρεσία των φοιτητών αλλά και στην ακόμη πιο επικίνδυνη αυθαιρεσία των καθηγητών [5][6]. Έδωσα δημόσια μάχη υπέρ της εφαρμογής των Νόμων [7][8], της διαφάνειας [9], της αποτελεσματική διαχείρισης της δημόσιας περιουσίας [10], του θεσμού των συμβουλίων ιδρύματος[11][12][26], της αξιολόγησης [16], κ.λ.π.
Το προσωπικό κόστος πολύ μεγάλο. Η ικανοποίηση όμως πως κάνω ως δημόσιος λειτουργός αυτό για το οποίο πριν 40 χρόνια έδωσα όρκο, αυτό που όλα αυτά τα χρόνια πίστευα πως αποτελεί επιδίωξη της πολιτείας, μου έδινε κουράγιο να συνεχίσω. Πίστευα πως αυτό είναι χρέος μου απέναντι στους φοιτητές μου, απέναντι στους γονείς τους, απέναντι στην κοινωνία.
Σήμερα νοιώθω προδομένος. Σήμερα νοιώθω πως άδικα έδωσα τους αγώνες αυτούς. Σήμερα είδα
πως η πολιτεία όχι μόνο δεν τιμωρεί τις αντιακαδημαικες πρακτικές, τις παραβάσεις των νόμων της, αλλά και τις επιβραβεύει. Και θα σας εξηγήσω πολύ σύντομα τον λόγο.Προσπάθησα με μεγάλο προσωπικό κόστος να αναδείξω πως το Δημόσιο πανεπιστήμιο δεν έχει τους μηχανισμούς εκείνους που θα διασφαλίσουν την αποτελεσματική προς όφελος της κοινωνίας λειτουργία του.
Αντιστάθηκα όχι μόνο σε αντιακαδημαικες πρακτικές αλλά και καταφανείς παραβάσεις των νόμων της Πολιτείας [27]. Πίστευα πως η πολιτεία διαθέτει στο ανώτερο αυτό επίπεδο του υπουργείου τους μηχανισμούς προστασίας κατά του νεποτισμού, της οικογενειοκρατίας, των στημένων εκλεκτορικών, της παραβίασης των Νόμων της.
Πίστευα πως αν βρεθεί ένα τουλάχιστο μέλος ΔΕΠ να αντιδράσει σε αυτές τις πρακτικές θα δοθεί το μήνυμα σε όσους τις υιοθετούν πως αυτές δεν έχουν θέση στο δημόσιο πανεπιστήμιο.
Και να είστε σίγουρη κ. Υπουργέ πως αυτή τη φορά δεν θα βρεθεί κανένα μέλος ΔΕΠ να αντισταθεί στις πρακτικές αυτές. Η πανεπιστημιακή κοινότητα πήρε το μήνυμα από την επιστροφή της θέσης. Και επιπλέον αυτό το ξέρουν σήμερα πολύ καλά και αυτοί που υιοθέτησαν τις πρακτικές αυτές, που τις εφάρμοσαν όλα αυτά τα χρόνια.
Σήμερα, κ. Υπουργέ νοιώθω δίπλα προδομένος για τους αγώνες που έδωσα για ένα δημόσιο Πανεπιστήμιο στην υπηρεσία της ελληνικής κοινωνίας. Μια φορά προδομένος από το Πανεπιστήμιο και μία από την Πολιτεία. Η μεν Διοίκηση του Πανεπιστημίου στις αναφορές μου προς αυτήν [21] [22] για τις αντιακαδημαικές και όχι μόνο πρακτικές κατά την διαδικασία εκλογής μέλους ΔΕΠ απαντούσε πως σύμφωνα με την κείμενη Νομοθεσία «οι διαδικασίες εκλογών σε θέσεις μελών ΔΕΠ και τα επιμέρους στάδια αυτών εξετάζονται κατά τον έλεγχο της νομιμότητας, ο οποίος δημιουργείται μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την αποστολή του φακέλου από το Τμήμα, και όχι κατά την διάρκεια αυτής» [23]. Στο τέλος δε της διαδικασίας εξέδωσε (11/5/2020) την διαπιστωτική πράξη κρίνοντας ως νόμιμες όλες τις διαδικασίες. Η δε Πολιτεία ενώ δια στόματος υφυπουργού Παιδείας δήλωνε την πρόθεση της να βάλει τέλος στην οικογενειοκρατία στα ΑΕΙ με Νομοσχέδιο που προετοίμαζε [19], στην πράξη όχι μόνο δεν αποδοκίμασε τις πρακτικές που υιοθετήθηκαν στην εν λόγω εκλογή αλλά έστειλε τελείως διαφορετικό μήνυμα α) στην Πανεπιστημιακή κοινότητα με την επιστροφής της θέσης στο Τμήμα για επανεκλογή και β) σε εμένα προσωπικά ενημερώνοντας με πως το αίτημα μου «για διενέργεια ελέγχου νομιμότητας κατά των ως άνω άγονων εκλογών -ελλείψει εννόμου συμφέροντος- δεν μπορεί να γίνει δεκτό» [24].
Το μήνυμα εδώθει και μάλιστα από το ανώτερο επίπεδο, το Υπουργείο Παιδείας.
Με τιμή
Κλεάνθης Θραμπουλίδης
Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών
Αναφορές
[1]
Αγαπητέ
Φοιτητή ... Έλα να ζωντανέψουμε το Πανεπιστήμιο, Άρθρο στην
Πελοπόννησο, 2/3/2007.
[2]
Μια
αντιδιαμετρικά αντίθετη άποψη ..., Magazino Δευτέρας 5 Μαρ 2007 Δευτέρα,
[3]
Τάξις
και ασφάλεια - Χάος και ανασφάλεια,
4 Δεκεμβρίου 2009.
[4]
H
συμμετοχή σου στην ανατροπή είναι απαραίτητη, 13 Φεβρουαρίου 2009.
[5]
Το
πρόβλημα στα ΑΕΙ είναι οι καθηγητές, Παρασκευά Παρασκευόπουλου, ΒΗΜΑ της
Κυριακής 15 Φεβρουαρίου 2009.
[6]
Αυθαιρεσία
Καθηγητών, “Φοιτητική Βία”: Δύο όψεις του ίδιου νομίσματος; 25 Νοεμβρίου
2014.
[7]
Περί
εφαρμογής των Νόμων - ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ, 12 Μαΐου 2008.
[8]
Περί
εφαρμογής των Νόμων, 20 Φεβρουαρίου 2009.
[9]
Διαύγεια,
Προσωπικά Δεδομένα, Διάλογος στο Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο και η χρεοκοπία
θεσμών και αξιών, 9 Ιανουαρίου 2011.
[10]
Αποτελεσματική
αξιοποίηση διαθέσιμων πόρων, 21 Φεβρουαρίου 2006.
[11]
Οι
εκλογές για το Συμβούλιο Διοίκησης και ...οι υπόγειες διεργασίες - ΑΝΟΙΚΤΗ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ, 1 Δεκεμβρίου 2011.
[12]
Ηλεκτρονική/επιστολική
ψηφοφορία για την ανάδειξη εσωτερικών μελών Συμβουλίου ΑΕΙ, Ανοικτή
Επιστολή προς Πρύτανη, 27 Οκτωβρίου 2012.
[13]
Καταλήψεις
ΑΕΙ - Κύριε Πρύτανη, η Πανεπιστημιακή κοινότητα έχει προ πολλού απoλέσει την
αξιοπιστία της ..., 1 Οκτωβρίου 2011.
[14]
Περί
της άσκησης Πολιτικής Προπαγάνδας από τη λίστα announcements, 10 Νοεμβρίου
2010.
[15]
Ανοικτή
Επιστολή στον Πρωθυπουργό, Τετάρτη, 13 Ιανουαρίου 2010.
[16]
Αξιολόγηση
και εργαστηριακό έργο, Τετάρτη, 16 Οκτωβρίου 2013.
[17]
Μαθήματα
αντι-ακαδημαϊκότητας... μέσα από την Οδύσσεια μιας άγονης εκλογής, 17
Φεβρουαρίου 2020.
[18]
Αντιακαδημαϊκές
πρακτικές σε εκλογές μελών ΔΕΠ ... Τι σας περιμένει αν επιλέξετε να
αντιταχθείτε σε αυτές, 13 Μαΐου 2020.
[19]
Υπουργείο
Παιδείας: Νέο νομοσχέδιο βάζει τέλος στην οικογενειοκρατία στα ΑΕΙ, ΕΘΝΟΣ
19-07-2020.
[20]
Αξιοκρατικές εκλογές καθηγητών: η πιο
βασική προϋπόθεση για την αναβάθμιση του Ελληνικού Πανεπιστημίου, ΒΗΜΑ
Κυριακής, 28/2/2021.
[21]
«Επί πρακτικών σε εν εξελίξει διαδικασία
εκλογής μέλους ΔΕΠ» έγγραφο προς Πρύτανη με αρ. πρωτ. 3773/28.1.2020 και κοινοποίηση
προς Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.
[22]
«Αναβολή συνεδρίασης εκλεκτορικού σώματος για
την θέση ….» έγγραφο προς Πρύτανη με αρ. πρωτ. 4119/31.1.2020
[23]
«Επί των επιστολών σας» έγγραφο με αρ. πρωτ. 72/31.1.2020
[24]
Έγγραφο γενικής γραμματείας ανώτατης εκπαίδευσης
με αρ. πρωτ. Φ.122.1/113/97532/Ζ2 22.7.2020.
[25]
Η
"Λύση της Σιωπής" ...και το τελευταίο σκαλί της κατάντιας, 16
Δεκεμβρίου 2011.
[26]
Ο
βιασμός της Πανεπιστημιακής ζωής και ... το αλάθητο του νόμου, 14 Μαρτίου
2012.
[27] Αξιότιμη κ. Πρύτανης .... ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ, Αντιακαδημαικές, και όχι μόνο, πρακτικές σε εκλογή μέλους ΔΕΠ, 2 Αυγούστου 2020
[28] «Μαζέψτε τα και φύγετε!» - Το βραχύβιο φιάσκο των Συμβουλίων Ιδρύματος στα ΑΕΙ, ΑΝΤΩΝΗ ΕΦΡΑΙΜΙΔΗ, 18 Ιανουαρίου 2017.
"Αγαπητοί συνάδελφοι
ΑπάντησηΔιαγραφήΕχω εμπειρία 33 χρόνων ως τακτικός καθηγητής στο ΕΚΠΑ (Τμήμα οικονομικών επιστημών).
Αυτά που λέει ο Κλεάνθης είναι σε μεγάλο βαθμό σωστά. Προσπάθησα επανειλλημένα να επιβάλλω αξιοκρατία στις εκλογές μελών ΔΕΠ στο τμήμα μου, αλλά τις πίο πολλές φορές παρά τον βαθμό μου δεν μπόρεσα να εμποδίσω τις πρακτικές που στηλιτεύουν οι συνάδελφοι. Εγώ την γλύτωσα και εκλεχτηκα τακτικός αξιοκρατικά γιατί το τμήμα είχε ανάγκη την ειδικότητά μου και δεν υπήρχαν άλλοι υποψήφιοι, και όπως μου είπαν μετά την εκλογή μου “δεν σε ξεραμε καλά τότε”. Πηρα την τελευταία “εδρα” τακτικού καθηγητή, αξιοκρατικά πριν αρχίσει να ισχύει ο περίφημος νόμος πλαίσιο το 1982. Δεν την χάρηκα γιατί σχεδόν αμέσως καταργήθηκαν οι έδρες.
Τώρα γιά τις αιτίες γιά αυτό το χάλι, είναι πολλές και όχι μόνο μία. Γιά παράδειγμα ο μικρός αριθμός θέσεων στα ΑΕΙ σε σχέση με τον μεγάλο αριθμό ικανών υποψηφίων πράγμα που ωθεί σε μεγάλο ανταγωνισμό και αθέμιτες τακτικές σαν αυτές που περιγράφουν οι συνάδελφοι. Μετά, τις ανάγκες γιά διάφορες θέσεις ΔΕΠ δεν τις καθορίζει η ανάγκη της αγοράς γιά διάφορες ειδικότητες, αλλά το ίδιο το Τμήμα (προσέξτε ούτε καν το Πανεπιστήμιο) και δεν έχει δικαίωμα ο πρύτανης ή ο κοσμήτωρ ή πχ η σύγκλητος να αλλάξουν το αντικείμενο μίας προκηρυξης. Ειναι προφανές οτι οι διεργασίες μέσα στο κάθε Τμήμα υπόκεινται σε σχέσεις εξουσίας, οπότε είναι εύκολο το πάρε δώσε μεταξύ καθηγητών και χαμηλόβαθμων μελών ΔΕΠ καθώς και φοιτητικών παρατάξεων.
Τρίτον ο νόμος πλαίσιο του 1982 εβαλε τα κόμματα απευθείας μέσα στα τμήματα μέσω των “φοιτητικών παρατάξεων” που κάθε άλλο παρά τους πραγματικούς φοιτητές εκπροσωπούν, και μέσω των αθρόων λεκτοροποιήσεων των παλιών βοηθών.
Τέταρτον οι διάφορες διαδικασίες προκήρυξης και εκλογής γίνονται ανοικτα, και εις ακρόασην όλων, πράγμα που περιορίζει τις φωνες που διαφωνούν.
Πέμπτον οι οποιεσδήπιοτε εκλογές ή προαγωγές δεν υπόκεινται σε κανένα δευτεροβάθμιο έλεγχομ από σώματα καθηγητών του ιδίου ΑΕΙ, οπότε ο έλεγχος από την πρυτανεία ή το Υπουργείο γίνεται μόνο γιά την “νομιμότητα” της διαδικασίας και όχι στην ουσία. Στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Berkeley στο οποίο υπηρέτησα ως assistant professor γιά πέντε χρόνια μέχρι την εκλογή μου στην Ελλάδα, ένα πανεπιστήμιο που θεωρώ από τα καλυτερα δημόσια πανεπιστήμια στον κόσμο, όλες οι προαγωγές και εκλογές, από το Τμημα πρωτα ελεγχονται από την Κοσμητεία, μετά από μία τριμελή επιτροπή senior professors από όλα τα τμήματα του πανεπιστημίου και όχι κατ αναλογία, που ορίζεται από τον πρύτανη και μόνο, που αποφασίζει γιά όλες τις προαγωγές στο πανεπιστήμιο άσχετα με το τμήμα, και τέλος ο πρύτανης ή πρόεδρος του πανεπιστημίου που έχει την απόλυτη δικαιοδοσία να ανατρέψει τις προτάσεις της τριμελούς επιτροπής ή και των προγενέστερων στρωμάτων. Με τέτοια κρισάρα είναι δύσκολο να προαχθεί κάποιος άσχετος.
Επίσης το πολυμελές Συμβούλιο του ιδρύματος (Board of Regents) που είναι ένα συμβούλιο αντιπροσωπευτικό της κοινωνίας της Καλιφόρνιας, αλλά που και θεωρητικά, αλλά και στην πράξη είναι “ιδιοκτήτης” του πανεπιστημίου σαν εκπρόσωπος της κοινωνίας, επίσης κάνει δεσμευτικές συστάσεις σχετικά με την στρατηγική ανάπτυξης του Πανεπιστημίου (πχ γιά την ιδρυση ή κατάργηση τμημάτων και σχολών, γιά το κτίσιμο κτιρίων, γιά τον πρύτανη, του οποίου η εκλογή είναι αποκλειστική ευθύνη του Board of Regents.κλπ.)
(....) -> η συνέχεια στο επόμενο σχόλιο
Φιλικά
Αλέξανδρος Σαρρής
Ομότιμος καθηγητής οικονομικών επιστημών, ΕΚΠΑ"
(συνέχεια από το προηγούμενο σχόλιο)
ΑπάντησηΔιαγραφήΟπως βλέπετε στην καπιταλιστικη Αμερική αυτά όλα θα μπορούσαν να θεωρηθουν από τους εδώ πολύ προοδευτικά, αλλά έτσι εξασφαλίζεται η αξιοκρατία και η ποιότητα. Ετσι κατάφερε το Berkeley παρά το ότι είναι πλήρως δημόσιο πανεπιστήμιο (αλλά και με δίδακτρα, τα οποία είναι χαμηλότερα γιά τους κατοίκους της Καλιφόρνιας) να γίνει ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, με πολλά NOBEL μεταξύ των καθηγητών του.
Η αλλάγή των ελληνικων πανεπιστημίων προς ένα πρότυπο σαν και ευτό που περιέγραψα πιό πάνω δεν μπορεί να θεσμοθετηθεί με νόμους αλλά πρέπει να διασφαλίζεται μέσω θεσμών που να δημιουργούν κίνητρα γιά αξιοκρατία. Αυτό πρέπει να το θελήσει η Ελληνική κοινωνία και με διάφορους τρόπους να πιέσεις τις εκάστοτε κυβερνήσεις να αλλάξουν. Δυστυχώς ένα μέρος της ευθύνης γιά την κατάντια των ελληνικών ΑΕΙ, φέρει και η ίδια η κοινωνία.
Αυτές οι λίγες σκέψεις γιά το θέμα σαν απόσταγμα μίας μακράς εμπειρίας στα ελληνικά ΑΕΙ."
Αλέξανδρος Σαρρής
Ομότιμος καθηγητής οικονομικών επιστημών, ΕΚΠΑ
Σκοτεινές πλευρές των ελληνικών ΑΕΙ
ΑπάντησηΔιαγραφήTO BHMA, 7/9/21