Bullying και “Βερέμηδες” - Μύθοι, Ήρωες και η σιωπή των αμνών

Βοσκοί και αμνοί σε μια αγαστή συνεργασία οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή. Σήμερα οι αμνοί θεωρούν αποκλειστικά υπεύθυνους για την κατάσταση τους βοσκούς. Συνεχίζουν όμως τη σιωπή τους και μετά το έγκλημα, γιατί ...

Bullying στην Πανεπιστημιακή κοινότητα; 

”Στην πανεπιστημιακή κοινότητα πρώτη φορά το ακούω, είναι εξωφρενικό” αναφέρει μεταξύ άλλων ο ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θάνος Βερέμης, απαντώντας σε ερώτημα σχετικά με την υπόθεση Βαγγέλη Γιακουμάκη. (πηγή).

Όταν αυτοί που σχεδιάζουν και αποφασίζουν για το μέλλον μας δεν έχουν την ικανότητα να δούνε την πραγματικότητα μέσα στην οποία ζούμε, και ταυτόχρονα παραποιούν την ιστορία προσπαθώντας να πείσουν πως έχουν την ικανότητα να προσδιορίζουν τους μύθους μιας περιόδου που δεν έζησαν, υπάρχει πρόβλημα και αν δεν το αντιμετωπίσεις έγκαιρα θα κληθείς αργότερα να το πληρώσεις.  

Στην πράξη βέβαια δεν στερούνται της ικανότητας να δούνε την πραγματικότητα. Απλά τους βολεύει να κλείνουν τα αυτιά και τα μάτια πιστεύοντας πως έτσι αποσείουν την κάθε ευθύνη τους. Είναι πολύ πιο ασφαλές να μιλάς και να επιχειρηματολογείς για το παρελθόν καθώς έχεις διασφαλίσει και την σιωπή των αμνών. Έτσι μπορείς να χαρακτηρίζεις το κρυφό σχολείο ως μύθο και “λάθος μέγιστο” και ταυτόχρονα να ισχυρίζεσαι πως “πράγματι υπήρξε μια δίωξη των σχολείων και ήταν κρυφά, αλλά μιλάμε για μια περίοδο 20-30 χρόνια που διήρκησε αυτό”. Μπορείς να χαρακτηρίζεις ως “μεγαλύτερη μπούρδα της ιστορίας” το ότι τα Ελληνικά απαγορεύονταν εκείνη την περίοδο και να ισχυρίζεσαι πως “Ουδόλως ενδιαφέρονταν οι Οθωμανοί για το αν μιλούσαν την γλώσσα τους οι Έλληνες ή Εβραίοι ή οι Αρμένιοι” και να συνεχίζεις «θα έλεγα το αντίθετο. Επεδίωκαν οι ‘τζιμήδες’, που ήταν  οι άπιστοι, να μιλούν ελληνικά».  Ταυτόχρονα δε να παραδέχεσαι ότι ”Υπήρξαν περίοδοι και μέρη όπου οι Οθωμανοί καταδίωκαν την γλωσσική εκπαίδευση για να εξισλαμίσουν τους πληθυσμούς”

Φυσικά και όλη αυτή η συλλογιστική δεν θα προβλημάτιζε αν εκφραζόταν από ένα τυχαίο άτομο. Όταν όμως εκφράζεται από αυτούς που αποφασίζουν για το μέλλον μας, από ένα Καθηγητή Πολιτικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και μάλιστα Ομότιμο και τόσο προβεβλημένο, τότε προβληματίζει και μάλιστα πολύ. Βέβαια η Πανεπιστημιακή κοινότητα ξέρει πολύ καλά το πώς απονέμεται ο τίτλος του “Ομότιμου” και όχι μόνο, και η Ελληνική κοινωνία αρχίζει να κατανοεί ποιοί, πως και γιατί προβάλλονται από το κατεστημένο.

Ανέφερε μεταξύ άλλων σε μήνυμα που κοινοποιούσε στην Πανεπιστημιακή κοινότητα πριν ένα δεκαήμερο καθηγητής του Ιδρύματος.

“Στην τραγική απώλεια του νέου ανθρώπου (Βαγγέλη Γιακουμάκη) κρίσιμη παράμετρος ήταν η ένοχη σιωπή και ανοχή του ανθρώπινου περιβάλλοντος.

Πανομοιότυπη είναι η σιωπή και ανοχή σε φαινόμενα στοχοποίησης ή “ηθικής παρενόχλησης" (workplace mobbing ή bullying [1]; Marie-France Hirigoyen, Heinz Leyman, κλπ) Εργαζομένων (όλων των κατηγοριών) στα μικροπεριβάλλοντα του Πανεπιστημίου μας. Κάποια έχουν τεθεί υπόψη Πρυτανικών Αρχών και Μελών του Συμβουλίου Ιδρύματος και έχουν ενισχυθεί από την απραξία των Θεσμικών Οργάνων.

Μελετώντας την επιστημονική βιβλιογραφία για το θέμα έμαθα ότι οι Διοικήσεις συγκαλύπτουν τους θύτες με αποτέλεσμα να θυματοποιείται περαιτέρω το στοχευμένο άτομο. Η ιδιαιτερότητα εδώ είναι ότι η (ενεργητική) απραξία της Διοίκησης ενέχει και μη σύννομες διοικητικές πράξεις με απορρέουσες ποινικές και αστικές ευθύνες (που δύσκολα μπορούν  να αποδοθούν με τις χελώνιες ταχύτητες/υπέρογκα κόστη απονομής Δικαιοσύνης στη χώρα μας).”

“(…) Είναι ένα κοινωνικό πρόβλημα που δυστυχώς δεν είναι καινούργιο. Βέβαια, το να φτάνει σε πανεπιστημιακό επίπεδο, τι να πω, αλλοίμονό μας. Επίσης, το να μην μιλάς όταν γνωρίζεις είναι μια κοινωνική σύμβαση. Κάτι που κάνεις είτε επειδή φοβάσαι, είτε επειδή δεν θέλεις να είσαι ο προδότης.” αναφέρει ο Θάνος Βερέμης. Και συνεχίζει “Δεν μου πήγαινε όμως ποτέ να πειράζω τους αδύναμους, αλλά δεν κόλλαγα και στους δυνατούς. Το ξέρουμε πάντα, αυτοί που βασάνιζαν τους αδυνάτους ήταν κωλόπαιδα (…)”

Άλλος καθηγητής  του Ιδρύματος πριν ένα χρόνο σε μήνυμα που κοινοποιούσε στους συναδέλφους του ανέφερε μεταξύ άλλων:

“Πριν πολλά χρόνια ως μέλος επταμελούς τόλμησα να  αμφισβητήσω με στοιχεία την ποιότητα μιας Διδακτορικής διατριβής. Καθώς δεν μπορούσα να αντέξω να είμαι συνένοχος στην πράξη έφυγα από την παρουσίαση. Υποχρεώθηκα να επιστρέψω μετά το τέλος της για να υπογράψω. Υπέγραψα. Δεν μπορούσα να αντισταθώ.

Πέρασαν αρκετά χρόνια, είχα ήδη ξεχάσει πως λειτουργούν αυτές οι επιτροπές. Ήμουν ήδη το κακό παιδί για αυτές.

Είχα όμως το λόγο να παραβρεθώ στο ακροατήριο και να  παρακολουθήσω μια άλλη παρουσίαση και να αμφισβητήσω, αυτή τη φορά δημόσια, την ποιότητα της δουλειάς.  Από τότε είμαι μέλος μόνο στις δικές μου επιτροπές. Και αυτό είναι το λιγότερο.”

Η σιωπή των αμνών είναι χαρακτηριστική και φυσικά αναμενόμενη. Οι βοσκοί είχαν φροντίσει να δείξουν στους αμνούς τι παθαίνει όποιος τα βάζει με τους δυνατούς. Και ο Βερέμης το ήξερε, δεν  “κόλλαγε” στους δυνατούς. Φρόντιζε να είναι μαζί τους.  

Αν τυχαίνει να είστε από αυτούς που ”καταφέρνουν και υπομένουν την πολιτική μας ηγεσία” μπορείτε να κοιμάστε ήσυχοι. Είστε ήρωες. “Θέλει ένα ηρωισμό για να το πετύχεις.” όπως μας λέει ο Βερέμης.     

Βοσκοί και αμνοί σε μια αγαστή συνεργασία οδήγησαν τη χώρα στην καταστροφή. Σήμερα οι αμνοί θεωρούν αποκλειστικά υπεύθυνους για την κατάσταση τους βοσκούς. Συνεχίζουν όμως τη σιωπή τους και μετά το έγκλημα, γιατί νοιώθουν τις ενοχές για την σιωπή τους που επέτρεψε να φτάσουμε στο έγκλημα.

Σχετικά

1.    Το φαινόμενο της στοχοποίησης ή “ηθικής παρενόχλησης" στο χώρο εργασίας (workplace mobbing ή bullying) είναι συχνό και επιστημονικά μελετημένο, ορίζεται δε ως "η άσκηση, στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ συναδέλφων ή μεταξύ ανώτερου και κατώτερου στην ιεραρχία, μιας συστηματικής και διαρκούς επίθεσης σε βάρος ενός προκαθορισμένου θύματος, με ενέργειες που θα μπορούσαν να θίξουν την επαγγελματική και κοινωνική εικόνα του στο πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων, προκειμένου να σπάσει το ηθικό του και να ωθηθεί στο να εγκαταλείψει τη θέση της εργασίας του" (Marie-France Hirigoyen, Heinz Leyman, κλπ). Όχι μόνο υπάρχει σχετική νομοθεσία στις Ευρωπαϊκές Χώρες (π.χ. Γαλλία, Σουηδία κλπ) αλλά και προβλεπόμενη κλίμακα χρηματικών αποζημιώσεων.